Wednesday, July 20, 2011

Η ηθική της λογικής είναι η απάντηση


Μέσα στην κόλαση που ζούμε, ορισμένα παραδείγματα λογικής φαντάζουν φάροι ελπίδας
Ένα από αυτά, τα μεγάλα δημόσια σκάνδαλα που όλοι παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα, είναι και η ιστορία με τις εφημερίδες του Μέρντοκ
Κάτω από όλη αυτή την ιστορία, που την έχουμε διαβάσει και μας σοκάρει -υποτίθεται- κρύβεται η αρρώστια μιας κοινωνίας που "παίρνει μάτι" τις ζωές των μελών της, για να τροφοδοτήσει την επίπλαστη, υλιστική και εντελώς ανακυκλωμένη, ευμάρεια της
Το πρόβλημα δεν αφορά φυσικά μονάχα την "πουριτανική" Μεγ. Βρετανία (που μόνο πουριτανική δεν είναι, αντιθέτως είναι μια κλασική δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία)  αλλά σχεδόν όλες τις ανεπτυγμένες χώρες που κυβερνώνται από οργανωμένα κράτη, και οργανωμένα συμφέροντα πέριξ αυτών. Και αποτελούνται από κοινωνίες αστών και μη, είτε διαστρωματωμένες ευκρινώς, είτε αφανώς (όπως συμβαίνει για παράδειγμα στην Ελλάδα).
Η ηθική της κλειδαρότρυπας και της με κάθε τρόπο δημοσίευσης και προβολής, των προσωπικών υποθέσεων των πολιτών, είναι μια ιστορία που υπάρχει εκατοντάδες χρόνια. Το κουτσομπολιό και ο κοινωνικός σχολιασμός, η εισβολή της περιέργειας των άλλων στα δικά μας χωράφια ατομικών δικαιωμάτων και προσωπικής υπόστασης, η παραβίαση κάθε έννοιας σεβασμού και προστασίας της προσωπικότητας, με διάφορες φανερές ή κρυφές προφάσεις, είναι αποτέλεσμα μιας μακραίωνης έκθεσης του ανθρώπου (ενός εθισμού) στην λατρεία του εγωϊσμού και της ματεριαλιστικής αντίληψης, για την αληθινή ευτυχία. Η οποία πάντοτε πρέπει να προκύπτει, μέσα από σχέσεις εξουσιαστικές, επιβολής και δύναμης, χειραγώγησης και πειθούς, έκθεσης σε διάφορα φανταστικά κοινωνικά άλλοθι (οικογένεια, κοινότητα, πατρίδα, θρησκεία, ιδεολογία, και άλλα) που δίνουν κίνητρα ανώτερα του αυτονόητου σεβασμού που οφείλει ο άνθρωπος στον -όμοιο του, θεωρητικά- πλησίον του. Ο αυτονόητος σεβασμός προκύπτει, στη δική μου σκέψη, από την πεποίθηση (λανθασμένη ή όχι) ότι δε γίνεται να κρίνεις ή να συναλλάσσεσαι με κάποιον, χωρίς (κατ' ελάχιστο) να τον αντιμετωπίσεις, με τα ίδια μέτρα και σταθμά που αντιμετωπίζεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Αυτό άλλωστε περικλείεται στη φράση "η ελευθερία μου σταματά, εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου". Πάμε παρακάτω
Αυτό που με παρηγορεί, δεν είναι ότι η χιονοστιβάδα των αποκαλύψεων που έπληξε κάθετα όλο το πολιτικό οικοδόμημα της Μεγ. Βρετανίας (τους χρειαζόταν ένα χτύπημα στην αλαζονεία και την έπαρση τους πάντως, εγώ το ευχαριστήθηκα ομολογώ), αλλά το γεγονός ότι η κοινωνία τους, προσπαθεί να βρει τρόπους να καθορίσει εκ νέου σχέσεις, και να εντοπίσει το πρόβλημα στη ρίζα του, προσφέροντας εναλλακτικές. Με λίγα λόγια, να αυτοθεραπευτεί, αν όχι άμεσα και γρήγορα, τουλάχιστον δημοσίως, ώστε να γίνει κατανοητό σε όλους, ποιές είναι και που βρίσκονται οι "κόκκινες γραμμές" μεταξύ του "πρέπει" και του "δεν πρέπει". Κάτι που φωτογραφίζει με σαφήνεια, τα δημοκρατικά αντανακλαστικά και τη διαφάνεια που θέλουν να διέπουν την κοινωνία τους, με τα χίλια μύρια προβλήματα της. Άρα την πίστη σε ένα θεσμικό πλαίσιο, που υποστηρίζεται, διότι όταν λειτουργεί, παράγει υπηρεσίες στην κοινωνία, και την κάνει καλύτερη. Την επαναφέρει έστω, σε μια κεντρική στόχευση, εντός μιας κρατικής ιδεολογίας που είναι κατά βάση οι Συνταγματικοί χάρτες κάθε χώρας.
Τι μου λένε όλα αυτά? Μου λένε ότι ακόμα και μέσα στην αναμπουμπούλα, η πυξίδα της λογικής, αποτελεί για κάποιους ένα μέσον, για να βρουν απαντήσεις και διέξοδο από τη συναισθηματική και ενστικτώδη παρορμητική και ζωώδη ομηρεία, στην οποία βρίσκεται συνήθως το πνεύμα, όταν πιέζεται. Και αντιδρά βάση πεποιθήσεων, και όχι βάση νομοθεσίας. Η πεποίθηση πάντοτε είναι σεβαστή, αλλά σε μια δημοκρατία, πάντοτε πρέπει να υποτάσσεται σε ένα κοινό σύστημα κανόνων. Η κοινωνία αποφασίζει "τι είναι σωστό και τι λάθος", όχι το άτομο, που όμως δε διώκεται για τα πιστεύω του, αρκεί να σέβεται τις επιταγές του Νόμου. Αυτή η λογική του Νόμου, που παράγει ηθική, δηλαδή πολιτικά πιστεύω, είναι η απάντηση στις συναισθηματικές εκτροπές και την λαϊκίστικη αμορφωσιά, που σήμερα καταπνίγει την ελεύθερη σκέψη, παντού στην Ευρώπη
Πριν απ όλα όμως, θα πρέπει να ξαναδούμε, αν η λογική του Νόμου, είναι αυτή που πραγματικά εξυπηρετεί τη διαρκή μας πρόθεση για βελτίωση της κοινωνίας μας, για αλληλεγγύη, για πρόοδο και ευημερία με άξονα τις ανθρώπινες ανάγκες και τις βασικές, κλασσικές αξίες που μας έχουν κληροδοτηθεί. Στις οποίες εγώ πιστεύω και ακουμπώ, αν με ρωτήσετε.
Στην αντίθετη περίπτωση, που οι ανθρωπιστικές αξίες και η λογική του Νόμου εγκαταλείπονται, η έστω, δεν κινητοποιούνται όταν υπάρχει πρόβλημα (βλέπε το παραπάνω σκάνδαλο) καταλήγουμε στην αμφισβήτηση, στο χάος και στο αδιέξοδο. Πριονίζουμε τους πυλώνες που στηρίζουν τις κοινά αποδεκτές πολιτικές πεποιθήσεις, κοντολογίς "τι είναι καλό και τι είναι κακό", και αρχίζουμε να θεωρούμε τις καταστάσεις, μέσα από το πρίσμα των ατομικών πεποιθήσεων-ιδεολογιών-δοξασιών και ερμηνειών, παραμορφώνοντας τη θέση και τη δύναμη του ατόμου εντός του συνόλου, που από κλασματική, γίνεται ισότιμη ποσοτικά. Να λοιπόν γιατί στην Ελλάδα, ο καθένας κάνει όπως του καπνίσει. Τόσο απλά
Η αποκαθήλωση του Μέρντοκ (ενός σύγχρονου πολίτη Κεϊν), είναι ένα μήνυμα στους ανθρώπους, ότι -έστω για τις προφάσεις- κανείς δε μπορεί να ενεργεί έξω από όσα ισχύουν για τους πολλούς. Κανείς δε μπορεί να διαπράττει "ύβρι" και να μένει ατιμώρητος. Κανείς δε μπορεί να χρησιμοποιήσει το χρήμα ως αντάλλαγμα για το "κοινωνικό συμβόλαιο". Το χρήμα, τα υλικά αγαθά, και η δύναμη επιρροής, είναι πάντοτε τα "μέσα", για τις ελεύθερες κοινωνίες, σε μια κλίμακα "αγαθών". Και αυτό είναι μια εξόχως ιστορική, πολιτική επιλογή
Αυτό μπορεί να μη μας αρέσει πάντοτε, αλλά εφόσον οικειοθελώς δεσμευόμαστε από την ιδιότητα του πολίτη (του μετέχοντα στην πόλη, με υποχρεώσεις και ευθύνες έναντι αυτής) οφείλουμε να το σεβαστούμε.
Προσωπικά αισθάνομαι ανακούφιση, όταν σκέφτομαι ότι εφόσον μπορούν να λειτουργήσουν αυτά τα αντανακλαστικά στη Μεγ. Βρετανία, ίσως σε 50 χρόνια να λειτουργήσουν και στην Ελλάδα....

No comments: