Αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη αρχής γενομένης της κρίσης, είναι πολύ απλό και πολύ ξεκάθαρο.
Η δημοκρατία που στηρίχτηκε στην ευημερία, έχει αρχίσει να συρικνώνεται ως κοινή πεποίθηση ανθρώπων και κυβερνήσεων. Κοντολογίς, όλο και λιγότεροι πιστεύουν στην αρτιότητα της και στη δυνατότητα της να εγγυάται καλά αποτελέσματα.
Ιστορικά αν το δούμε, θα διαπιστώσουμε ότι το πολίτευμα αυτό, για να ευδοκιμήσει χρειάζεται ορισμένες πολύ σημαντικές προϋποθέσεις, δηλαδή την εξής μια. Στιβαρή εθνική οικονομία. Και κατ' επέκταση στιβαρή Ευρωπαϊκή οικονομία.
Ας το πάρουμε λοιπόν ανάποδα. Ποιές χώρες έχουν στιβαρές εθνικές οικονομίες και άρα ποιές χώρες είναι οι ατμομηχανές της οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης?
Ειναι γνωστό. Οι βόρειες χώρες. Οι χώρες δηλαδή με εξαγωγές βαριάς βιομηχανίας, τεχνολογία, ρυθμισμένες αγορές, καινοτομία στις οικονομικές τους δραστηριότητες κλπ. Αυτές οι χώρες έχουν και μια "καλά εδραιωμένη" πολιτική διαχείριση που βασίζεται στην κοινωνική συναίνεση και τη μετριοπάθεια, ασχέτως του αν κυβερνούν αντίπαλοι πολιτικοί χώροι κάθε τετραετία.
Σε αυτές τις χώρες ανθίζει η δημοκρατία όπως την έχουμε στο μυαλό μας. Η λεγόμενη "αστική δημοκρατία δυτικού τύπου".
Αντίθετα, στον πολύπαθο Νότο, που τα οικονομικά προβλήματα είναι πολλά και συσσωρευμένα από χρόνια, η δημοκρατία κλονίζεται συθέμελα εξαιτίας της οικονομικής κρίσης.
Γιατί κλονίζεται η δημοκρατία? Επιστρέφουμε στην αρχική μας παραδοχή. Γιατί οι "αστικές δημοκρατίες δυτικού τύπου" βασίζονται στην οικονομική ευημερία, την σταθερότητα, την ελεύθερη αγορά, το εμπόριο, τις εξαγωγές κλπ
Η πολιτική κρίση στο Νότο εκδηλώθηκε ως δυσπιστία απέναντι στις κατεστημένες πολιτικές δυνάμεις οι οποίες κλήθηκαν αν αντιμετωπίσουν την τραπεζική και δημοσιονομική κατάρρευση. Και τελικά σε ένα ρευστό και αβέβαιο πολιτικό σκηνικό με συνεχείς ανατροπές και συνεχή ένταση που συμπαρασύρει και πολλές άλλες παραμέτρους.
Πως όμως να εξηγήσουν οι πολιτικοί στους ψηφοφόρους τους, ότι οι εθνικές οικονομίες δεν στηρίζονται αποκλείστικά στις εγχώριες εθνικές δυνατότητες παραγωγής, κατανάλωσης, ανάπτυξης κλπ αλλά αποτελούν μέρη ενός ευρύτατα αποκεντρωμένου διεθνούς περιβάλλοντος? Ειδικά στις αγορές κεφαλαίων και άρα το δανεισμό? (παγκοσμιοποίηση)
Πως να εξηγήσουν οι πολιτικοί στους ψηφοφόρους τους ότι τα φτηνά εργατικά χέρια είναι οι μετανάστες και κατά προτίμηση όσοι δε μπορούν να κατοχυρώσουν δικαιώματα ιθαγένειας και κοινωνικής αφομοίωσης? Ότι η λειτουργία μιας βιομηχανικής παραγωγής απαιτεί χαμηλά εργατικά κόστη? Ότι στην Ελλάδα για παράδειγμα, η παράνομη και ανασφάλιστη εργασία αποτελεί τον κανόνα και όχι την εξαίρεση?
Πως να εξηγήσουν οι πολιτικοί στους ψηφοφόρους τους ότι σοβαρές αποφάσεις οικονομικής διαχείρισης των κρατών και άρα αυτοτέλειας τους, έχουν εκχωρηθεί σε υπερεθνικά όργανα τα οποία αρκούνται σε ρόλο Πόντιων Πιλάτων δίχως να προκρίνουν πραγματικά δίκαιες λύσεις απέναντι στις ασυμμετρίες και τις ανισορροπίες εντός της ΕΕ?
Εδώ θα μπορούσαμε να πούμε ότι μια τέτοια δημοκρατία τελικά δεν είναι πραγματική δημοκρατία. Αλλά παράγωγο προϊόν του οικονομικού φιλελευθερισμού. Του laissez faire-laissez passe.
Θα μπορούσαμε λοιπόν να συμπαιράνουμε ότι στην Ευρώπη η δημοκρατία ελέγχεται από τους διαχειριστές της οικονομικής πραγματικότητας. Των λίγων εκείνων που "τρέχουν" την ατμομηχανή και τα βαγόνια που την ακολουθούν.
Και θα πέφταμε μέσα, γιατί έτσι είναι στο τέλος της ημέρας
Τα αποτελέσματα των Ιταλικών εκλογών, της Ελληνικής αδυναμίας να αντιμετωπίσει την ύφεση, του Ισπανικού κατακερματισμού σε κρατικό επίπεδο αποδεικνύουν την ανάγκη για αλλαγή του μοντέλου διακυβέρνησης στην Ευρώπη, εφόσον το ζητούμενο είναι να υφίσταται μια Ευρωπαϊκή Ένωση στην ουσία και όχι στα λόγια.
Η εμβάθυνση της τραπεζικής ένωσης, ως προϋποθεση της οικονομικής σταθερότητας, στηρίζεται στο μοντέλο που παρουσιάσαμε νωρίτερα. Ότι μια δημοκρατία είναι εύρωστη όταν είναι και η οικονομία της ακμαία.
Όμως το πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι αυτό.
Το βασικό πρόβλημα της Ευρώπης είναι ότι ουδέποτε υπήρξε μια συλλογική ταυτότητα, μια κοινή συνείδηση, μια ενιαία στάση και τελικά μια ευρύτερη κουλτούρα αλληλεγγύης, συναισθήματα που πηγάζουν από τις κοινές αντιλήψεις των ίδιων των ανθρώπων, των λαών που διαβιούν εντός της.
Αντί λοιπόν να σχεδιάζονται επί χάρτου τραπεζικές και πολιτικές ενώσεις, από τους προνομιούχους και τους διαχειριστές της Ευρωζώνης, ας κοιτάξουν να αφουγκραστούν τη θέληση των πολιτών τους και να παρέχουν πραγματικές δυνατότητες σύγκλισης μεταξύ Βορρά και Νότου.
Οι δυνατότητες αυτές σίγουρα εμπεριέχουν την οικονομική παράμετρο, όμως πάνω και πέρα απ όλα περιέχουν μια ευρύτερη κοινωνική και ηθική συναίνεση.
Ένα ευρωπαϊκό κοινωνικό συμβόλαιο. Ένα κοινό μέλλον για μιά κοινή εθνοτική οντότητα.
No comments:
Post a Comment