Βασικές γνώσεις για τη χρεοκοπία και την κρίση Part 2

(Συνέχεια από το πρώτο μέρος)

Το 99% των κρατών στον κόσμο, δεν καταφέρνουν να είναι τόσο καλοί νοικοκύρηδες.

Τι σημαίνει αυτό?
Σημαίνει ότι ανεξάρτητα του αν είναι η δε είναι πλούσιες χώρες (δηλαδή αν έχουν μεγάλο η μικρό ΑΕΠ), δεν καταφέρνουν να κάνουν οικονομία στο δημόσιο τομέα τους. 

Δηλαδή ξοδεύουν για το δημόσιο τομέα τους, περισσότερα χρήματα, απ όσα παράγουν, και αντλούν, μέσω των φόρων.

Αυτό σημαίνει ότι το σύνολο -σχεδόν- των κρατών παγκοσμίως, έχει δημόσιο έλλειμμα.

Τι είναι λοιπόν το δημόσιο έλλειμμα?
Είναι η κατάσταση κατά την οποία, ένα κράτος ξοδεύει περισσότερα λεφτά, απ όσα παράγει, για να διατηρεί και να λειτουργεί το δημόσιο τομέα του.  Τόσο απλά. 

Το δημόσιο έλλειμμα, το μετράμε ως ποσοστό του ΑΕΠ, κάθε έτος.
Δηλαδή για παράδειγμα, το 2010 η Ελλάδα, έχει έλλειμμα 15% του ΑΕΠ της.
Έτσι εκφράζεται αυτό το μέγεθος ποσοτικά

Το δημόσιο έλλειμμα όμως, δεν εξαφανίζεται, όσο δεν καλύπτεται. Αντιθέτως συσσωρεύεται  με την πάροδο των ετών.
Γιατί είναι απόλυτα λογικό, ότι, όταν χρωστάς φέτος 100 δραχμές, και του χρόνου, ξαναχρεώνεσαι με άλλες 100 δραχμές για να καλύψεις τις ανάγκες σου, τότε στο τέλος του δεύτερου έτους, θα έχεις έλλειμμα ίσο με 100+100= 200 δραχμές.
Δηλαδή το έλλειμμα κάθε έτους, προστίθεται στα ελλείμματα των προηγούμενων ετών.

Αυτή η συσσώρευση ετήσιων ελλειμμάτων του δημοσίου, ονομάζεται δημόσιο χρέος.

Είναι τώρα εύκολο να καταλάβουμε, ότι, το δημόσιο χρέος υφίσταται εδώ και πάρα πολλά χρόνια (εγώ θα έλεγα ότι ξεκίνησε μεταπολεμικά) και δεν ξεκίνησε να μας απασχολεί ούτε το 81, ούτε το 93, ούτε το 2004, ούτε το 2010.
Το δημόσιο χρέος είναι αποτέλεσμα μιας διαχρονικά κακής διαχείρισης του νοικοκύρη που λέγεται κράτος...

Αν συνυπολογίσετε, το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας (το οποίο σήμερα είναι γύρω στα 200 δις ευρώ), δηλαδή τι παράγουμε ως οικονομία-ως χώρα όλοι μαζί, τότε θα παρατηρήσετε, ότι, ενώ το ΑΕΠ μας παραμένει σε σταθερά χαμηλά επίπεδα, και μάλιστα από πέρσι μειώνεται κιόλας, το δημόσιο χρέος αυξάνεται σταθερά και διαχρονικά.
Εδώ ας πούμε εντάσσεται ο προβληματισμός για την "ανάπτυξη της χώρας".
Γιατί η Ελλάδα, ενώ έχει δυνατότητες να παράγει περισσότερο, παράγει λίγο, τόσο που δεν αρκεί να καλύψει τις ανάγκες του δημόσιου τομέα της, ο οποίος για διάφορους λόγους, είναι μεγάλος και πολύ ακριβός για να συντηρείται..

Ο κρατικός μηχανισμός προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες του δημοσίου τομέα του, χρειάζεται και άλλα, επιπλέον χρήματα, εφόσον είδαμε ότι δεν επαρκούν όσα αντλεί από τη φορολόγηση των πολιτών.
Είδαμε ότι ο δημόσιος τομέας στην Ελλάδα, είναι μεγάλος και ακριβός, ενώ ταυτόχρονα λόγω κακής στελέχωσης και οργάνωσης, παράγει κακές υπηρεσίες, και ταυτόχρονα εμποδίζει-λόγω αδράνειας, που οφείλεται στην πολύπλοκη γραφειοκρατία- την ανάπτυξη υγιούς επιχειρηματικότητας, και στον ιδιωτικό τομέα

Πως μπορεί λοιπόν το δημόσιο να βρει τα επιπλέον χρήματα που έχει ανάγκη?

Δανείζεται από τους πολίτες του. Με την έκδοση κρατικών ομολόγων

Τι είναι τα κρατικά ομόλογα?
Τα ομόλογα είναι χαρτιά (χρεόγραφα) που εκδίδει το κράτος και λένε ότι όποιος τα αγοράσει, θα πάρει τα λεφτά του πίσω, μετά από (συνήθως) 5 ή 10 χρόνια, συν τον τόκο που προβλέπεται. Δηλαδή όποιος αγοράσει ένα 5 ετές κρατικό ομόλογο αξίας 100 ευρώ, με ετήσιο επιτόκιο 5%, μετά από 5 χρόνια, θα πάρει πίσω αυτά τα 100 ευρώ, ενώ κάθε χρόνο κατοχής του ομολόγου θα λαβαίνει ανταμοιβή 5 ευρώ

Μα θα μου πείτε, ποιος αγοράζει κρατικά ομόλογα και γιατί?

Πρώτα πρώτα, τα ομόλογα θεωρούνται μια ασφαλής επένδυση επειδή έχουν την εγγύηση του κράτους. Και δεύτερον δίνουν συνήθως μεγαλύτερο επιτόκιο, από άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα, όπως οι καταθέσεις προθεσμίας ή όψεως.
Έτσι, κάποιος που θέλει να επενδύσει με ασφάλεια, τα περισσευούμενα χρήματα του, έχει συμφέρον να τα τοποθετήσει σε ομόλογα, για να πάρει καλύτερο επιτόκιο και να νιώθει πιο ήσυχος ότι δε θα τα χάσει

Η αγορά ομολόγων, δε γίνεται με τρόπο που αντιλαμβανόμαστε αμέσως.
Συνήθως ομόλογα αγοράζουμε έμμεσα, όταν επενδύουμε σε αμοιβαία κεφάλαια η ασφαλιστικά προϊόντα.
Τα αμοιβαία κεφάλαια είναι καλάθια (χαρτοφυλάκια) που περιέχουν σε διάφορες αναλογίες (ανάλογα το ρίσκο και την απόδοση που θέλουμε να αναλάβουμε) μετοχές και κρατικά ομόλογα.
Αν έχει περισσότερες μετοχές το καλάθι, είναι μεγαλύτερου ρίσκου (οι μετοχές θεωρούνται επένδυση με ρίσκο) ενώ αν έχει περισσότερα ομόλογα το καλάθι, είναι μικρότερου ρίσκου (τα ομόλογα θεωρούνται επένδυση με χαμηλότερο ρίσκο).
Την επόμενη φορά λοιπόν που ο τραπεζίτης σας, θα σας προτείνει "μια ασφαλή και εγγυημένης απόδοσης" τοποθέτηση των χρημάτων σας, αυτό να ξέρετε ότι θα αφορά έμμεση τοποθέτησε σε κρατικά ομόλογα. Πάμε παρακάτω...

(Συνεχίζεται στο 3ο μέρος)