Βασικές γνώσεις για τη χρεοκοπία και την κρίση Part 1

Χτες, παρακολουθώντας μια διάλεξη σχετικά με τη μακροοικονομία, είχα την τύχη να ακούσω από έναν εξαιρετικό καθηγητή, μερικές πολύ ωραίες σκέψεις σχετικά με τη χρεοκοπία και την κρίση που μας απασχολούν καθημερινά
Συνειδητοποίησα από την άλλη, ότι αν και το επίπεδο του ακροατηρίου υποτίθεται ότι ήταν αρκετά υψηλό μορφωτικά, κάποια βασικά πράγματα για το ζήτημα που κουβεντιάζουμε, ήταν "κενό γράμμα"
Έτσι αποφάσισα να συνοψίσω τα όσα άκουσα σε συνδυασμό με όσα γνωρίζω, προκειμένου να δώσω μια πολύ αδρή εικόνα, του τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, προκειμένου κάποια θέματα να γίνουν κτήμα όλων μας

Ξεκινώντας από την αρχή, θα πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας, ότι πρακτικά αυτό που συμβαίνει σήμερα στη χώρα μας, είναι ότι ξοδεύουμε περισσότερα χρήματα απ όσα παράγουμε.
Αυτή η παραδοχή, σε συνδυασμό με τη -μέχρι πρότινος- δυνατότητα μας να δανειζόμαστε χωρίς φραγμό, μας οδήγησε στη σημερινή κρίση δημόσιου χρέους.
Αυτά καταρχήν, για να βάλουμε το γενικό πλαίσιο της συζήτησης

Κάθε χώρα του κόσμου, έχει χοντρικά, ένα δημόσιο τομέα, και έναν ιδιωτικό τομέα
Τον δημόσιο τομέα, τον ελέγχει η κυβέρνηση που εκλέγεται κάθε φορά από τις εθνικές εκλογές
Η κυβέρνηση, ελέγχει το δημόσιο τομέα, γιατί μέσω αυτού ασκεί το έργο της, που μπορεί να είναι ρυθμιστικό (βλέπε νομοθεσία), κοινωνικό (βλέπε κοινωνικές παροχές), ασφάλειας (βλέπε εθνική άμυνα) και πολλά άλλα.
Μπορεί επίσης, σε κάποιες περιπτώσεις να είναι έργο παραγωγού προϊόντων (βλέπε ΔΕΗ, που παράγει ηλεκτρικό ρεύμα μονοπωλιακά) αλλά και έργο επενδυτή (να κατασκευάζει δημόσια έργα)
Ο δημόσιος τομέας λοιπόν, είναι το μέσον που το κράτος χρησιμοποιεί για να ασκεί την πολιτική του και να διακυβερνά μια χώρα
Ο δημόσιος τομέας είναι στελεχωμένος από ανθρώπους και υπηρεσίες, κτίρια και μηχανήματα, και κάθε είδους εξοπλισμό και λειτουργικά έξοδα, που πληρώνονται από τα κρατικά ταμεία
Ο μοναδικός τρόπος που έχει το κράτος, για να χρηματοδοτήσει τη λειτουργία του δημόσιου τομέα, είναι οι φόροι.
Δεν έχει άλλο τρόπο, να αντλήσει χρήματα, για να καλύψει όλες τις παραπάνω ανάγκες.
Δηλαδή τις ανάγκες για μισθοδοσία, τα λειτουργικά έξοδα, τις δημόσιες δαπάνες που αφορούν την εθνική ασφάλεια, τις ΔΕΚΟ, τη νομοθετική λειτουργία της Βουλής, την παραγωγή ενέργειας, την άσκηση τοπικής αυτοδιοίκησης, και κάθε είδους άλλης δημόσια δραστηριότητας
Με την επιβολή άμεσων και έμμεσων φόρων, λοιπόν, το κράτος αντλεί κεφάλαια από τους πολίτες του, για να χρηματοδοτεί το δημόσιο τομέα.
Άμεσοι φόροι, είναι οι φόροι εισοδήματος, δηλαδή οι φόροι που πληρώνουμε βάση της φορολογικής δήλωσης που υποβάλλουμε κάθε χρόνο, ενώ έμμεσοι φόροι, είναι οι φόροι εκείνοι που επιβάλλονται σε προϊόντα και υπηρεσίες που καταναλώνουμε στην καθημερινότητα μας
Μέχρι εδώ, έχουμε διαπιστώσει μια πολύ απλή αρχή της οικονομίας, ότι δηλαδή για να λειτουργήσει ένα σύστημα, χρειάζεται πόρους.
Και για να υφίστανται αυτοί οι πόροι, χρειάζεται το χρήμα για να τους διατηρεί.
Όλοι ξέρουμε, ότι ένας καλός και συνετός νοικοκύρης, φροντίζει να μην ξοδεύει παραπάνω χρήματα, απ όσα χρειάζεται το νοικοκυριό του.
Και όταν παρουσιαστεί μια έκτακτη ανάγκη, τότε θα δανειστεί ώστε να ξεπεράσει τα προβλήματα του, και στη συνέχεια να επιστρέψει τα δανεικά για να μην πληρώνει τόκους στην αιωνιότητα
Τα κράτη παγκοσμίως, προσπαθούν να είναι καλοί νοικοκύρηδες, έχοντας μερικά όπλα στη διάθεση τους, για να το πετυχαίνουν αυτό, και να είναι όλοι οι κάτοικοι των χωρών τους ευχαριστημένοι κατά το δυνατόν.
Ένα όπλο, όπως προανέφερα, είναι τα έσοδα από τη φορολογία, ένα άλλο όπλο είναι η συνολική παραγωγή πλούτου μιας χώρας (το περίφημο ΑΕΠ), δηλαδή, πόσα χρήματα βγάζει μια χώρα συνολικά, από όλες τις δραστηριότητες της οικονομίας της, μέσα σε ένα έτος.
Είναι σαφές, ότι όσο μεγαλύτερο είναι το ΑΕΠ, και άρα όσο πλουσιότερη είναι μια χώρα, τόσο καλύτερα θα μπορεί να δίνει έσοδα στο κράτος μέσω των φόρων.
Διότι αν μια χώρα δεν παράγει αρκετό πλούτο, τότε δεν θα παράγει και αρκετούς φόρους.
Άρα τελικά, δε θα έχει χρήματα να λειτουργεί τη ραχοκοκκαλιά της, που είναι οι βασικές κυβερνητικές δραστηριότητες του δημοσίου τομέα.
Ας το κρατήσουμε αυτό στο μυαλό μας προς το παρόν, και θα επανέλθουμε αργότερα

(Συνεχίζεται στο 2ο μέρος)